Komfortowy czy bezpieczny - hełm strażacki - dylematy użytkownika

Często przewijającym się tematem wśród strażackiej braci jest dylemat podczas kupowania lub typowania nowych hełmów dla jednostki – czy postawić na wygodę i lekkość konstrukcji czy na maksymalną ochronę głowy. A wszyscy wiemy z doświadczenia, że nie zawsze te dwa komponenty idą w parze. Czy jednostka, która z rzadka gasi pożary dużych budynków może „odciążyć” swoje podstawowe wyposażenie i zdać się na mniej bezpieczny ale za to zdecydowanie wygodniejszy sprzęt? Trudno znaleźć na rynku ideał, który połączy w sobie lekkość i komfort użytkowania przez długie godziny pracy z maksymalną wytrzymałością na uderzenie czy zgniatanie.
Zastanówmy się wspólnie co zdecydowanie wyróżnia hełm strażacki od innego rodzaju hełmów ochronnych i dlaczego pewien rodzaj dyskomfortu jest wpisany w jego użytkowanie.
Skuteczny, nowoczesny hełm strażacki wymaga ochrony termicznej i balistycznej połączonej z możliwością montażu urządzeń komunikacyjnych, osłoną twarzy, przyłbicą, termowizją i oświetleniem. Jednak wszystkie te elementy zwiększają całkowitą wagę i potencjalnie przesuwają środek ciężkości skorupy hełmu, co może skutkować większą podatnością na doznanie urazów odcinka szyjnego kręgosłupa i zmęczenia mięśni szyi.
Tradycyjne hełmy strażackie nie mają takich szerokich możliwości doposażenia ani nie zapewniają wystarczającej ochrony mechaniczno/termicznej. W rezultacie strażacy obecnie albo całkowicie rezygnują z maksymalnej ochrony przed najcięższymi mechanicznymi uszkodzeniami czaszy hełmu , albo mają dwa hełmy, jeden do gaszenia pożarów budynków, a drugi do akcji ratowniczych np. podczas wypadków drogowych. Oznacza to dwa razy więcej sprzętu do nabycia, transportu, przechowywania i konserwacji. Jest to po prostu niepraktyczne i może być niebezpieczne podczas szybko zmieniającej się reakcji, w której strażak musi zdjąć jeden hełm i zastąpić go drugim. Należałoby postawić na kompleksowe rozwiązanie, które jest zarówno ochronne, jak i lekkie — zapewnia odpowiednią mobilność funkcjonalną, a także stabilność pozycji, zmniejszając w ten sposób ryzyko obrażeń, jednocześnie obsługując akcesoria pomocnicze, które zwiększają możliwości strażaków. Tylko gdzie szukać takiego ideału?
Na pytanie – dlaczego hełm strażacki nie może lekkością i ścisłym dopasowaniem do głowy przypominać hełmu wojskowego – szukamy odpowiedzi w fizyce, mechanice i materiałoznawstwie. Wojna z żywiołem, jakim jest ogień różni się od wojny prowadzonej w okopach lub na polu bitwy! Dlatego też hełmy dla żołnierzy i hełmy dla strażaków mają inną konstrukcję i spełniają inną funkcje ochronne. Hełm strażacki musi posiadać system amortyzacyjny oddzielający skorupę hełmu od głowy ponieważ musi absorbować energię uderzenia (najczęściej z góry, jeśli na głowę strażaka spada płonąca belka lub inny ciężki element konstrukcji walącego się budynku). System pasków wewnątrz hełmu strażackiego ma za zadanie wytłumiać i pochłaniać siłę uderzenia redukując siłę przenoszoną na głowę. Ta „paskowa” konstrukcja wewnątrz czaszy hełmu jest przez niektórych uważana za mało komfortową, a podniesienie skorupy hełmu i oddalenie jej od głowy za konstrukcyjny błąd, utrudniający możliwie precyzyjne dopasowanie i osadzenie hełmu na głowie.  
Hełm wojskowy ma chronić głowę przed uderzeniem / przebiciem punktowym kuli lub odłamka - jest to zatem inny rodzaj uderzenia, o mniejszej masie ale większej prędkości. Tym samym konstrukcja hełmu nie wymaga systemu amortyzacji, ale gruntownego wzmocnienia samej skorupy hełmu, który może być osadzony blisko głowy i posiadać system miękkiej wyściółki w postaci poduszek.
Nowa konstrukcja polskiego Vulcana – VULCAN NEO – to przykład poszukiwania połączenia komfortu z maksymalną ochroną. Lekka i trwała skorupa wykonana w technologii wtryskowej została wyposażona w komfortowe miękkie wnętrze opcjonalnie z wyściółki z tkaniny aramidowej, zapewniające wygodę noszenia i zabezpieczające głowę przed otarciami. Szybkie dopasowanie i stabilne osadzenie hełmu na głowie jest możliwe dzięki komfortowej regulacji wysokości oraz obwodu (w zakresie od 47 do 68 cm) w rękawicach bez konieczności zdejmowania hełmu. Poszczególne elementy można w łatwy sposób zdemontować, aby je wymienić, wyprać i zdezynfekować. W tej konstrukcji postawiono na:
·  wysoką trwałość i odporność skorupy hełmu na uderzenia i boczne ściski
·  wysokie właściwości ochronne w zakresie zdolności amortyzacji
·  pełną ochronę w niskich i bardzo wysokich temperaturach
 
Pamiętajmy, że głównym zadaniem skorupy strażackiego hełmu jest  pochłanianie energii podczas uderzenia i szybkie jej rozpraszanie bez uszkodzenia czaszki lub mózgu. Obecne materiały stosowane zarówno w produkcji hełmów strażackich, jak i wojskowych stanowią użyteczny plan przyszłych innowacji. Na przykład włókno kevlarowe ma temperaturę topnienia 1040 ° F i okazało się bardzo skuteczne w hełmach balistycznych i kamizelkach kuloodpornych. Podobnie żywice poliestrowe stosowane w obecnych nakryciach głowy strażaków mogą mieć temperatury zeszklenia (punkt, w którym stają się twarde i kruche) nawet do 386,6°F. Nowe pomysły na udoskonalenie i odciążenie hełmu strażackiego polegają na połączeniu żywic termoutwardzalnych, które można wzmocnić włóknem kevlarowym, tworząc skorupę, która spełnia zarówno wymagania dotyczące ochrony termicznej, jak i balistycznej hełmu strażackiego.